ARAP ÜLKELERİNDE CEREYAN EDEN OLAYLAR

Prof. Dr. Osman Eskicioğlu*

                         

      Yerçekimi kanununu yani düşmeyi koyan Allah’tır, vücut sıcaklığını yani bünyedeki ısıyı koyan Allah’tır, toplumdaki üretimi, tüketimi, alış verişi ve paylaşımı, insanların toplum halinde yaşamalarını ve bütün bunların kanun ve kurallarını koyan Allah’tır. Varlık âleminde gerek fizik ve fen kuralları olsun, gerekse sosyal ve hukuk kanun ve kuralları olsun bunların her ikisine de sünnetüllah adı verilir. Bu her iki kanun da din ve bilim yoluyla öğrenilir. Bu dine ve din kanunlarına dayalı olarak irade ile meydana getirilen olaylar ile bilime ve bilim kanun ve kurallarına dayalı olarak meydana gelen olayların her ikisi de sünnetüllahtır. İşte biz insanoğluna bu dünyada düşen, iki bilgi kaynağı olan Allah’ın koyduğu din ve bilim kanun ve kurallarını bulup öğrenip ona göre uygulama yapmaktan ibarettir. Zira Elmalılı merhumun dediği gibi     "gerçekten Allah Teâlâ, âlemlerin rabbi olduğundan, kâinatın hepsinde onun kanunları geçerlidir."[1] (Hak Dini I, 126).

Yerçekimi kanununun bir gereği olarak her cisim bulunduğu yerde durur. Bu demektir ki, onun ağırlık merkezi kendi içerisinde bulunur. Eğer ağırlık merkezi, cismin dışına çıkarsa bu taş, insan veya başka bir şey ne olursa olsun, düşer ve yuvarlanır. Yani bulunduğu hal ve durumu bozulur.   Vücut ısısını da insan ve hayvanların bünyesine koyan Allah’tır. Bünyede tam denge varsa ve tüm hücreler ve organlar görevlerini yerine getiriyorlarsa bu bünye sağlıklıdır, denir. Eğer arıza varsa ve bir enfeksiyon söz konusu ise bu bünyenin dengesi bozulur, ısısı yükselir ve vücudun ateşlendiği görülür. 

Cisimlerde olduğu gibi bazen toplumlar da hareketlenir, yuvarlanır, düşer ve ateşi yükselip hastalanır; kargaşa çıkar, ortalık karışır, sonra da ya düzelir, ya da bozulur. Bunun için toplumdaki sosyal, siyasal ve ekonomik alanlar için konulmuş olan dengelere, kanun ve kurallara uymak gerekir. Doğal-İlahi bir düzenin kanun ve kurallarına uyulduğu zaman dışarıdan gelen etkiler ve kışkırtmalar zarar veremez. Bilim ve din kurallarını bünyesinde birleştirip ona göre hareket eden birey ve toplumlara kimse bir şey yapamaz. Çünkü Kuranda böyle olan bir görevli misyon sahibi kişinin (ve dolayısıyla toplumların) Allah’ın koruması altında olduğu bildirilmektedir.[2] 

Eğer bir toplumda halk, âlimler cahiller, teorisyenler pratisyenler, zenginler fakirler, üst tabaka alt tabaka gibi kısımlara ayrılır ve toplumu meydana getiren bu kesim ve kısımlar arasında uçurumlar bulunursa o toplum sağlıklı değildir, karışmaya ve kargaşaya hazırdır ve sosyal patlamaya aday durumundadır. Mesela gelir dengesi anormal, çok farklı ve geçim vasıtalarının dağılımındaki bozukluklar, toplumu sarsar ve tehlikeye sokar. Kuranda geçim vasıtalarını gereği gibi kullanmayıp bunların hukukuna riayet etmeyen toplumların helak olduğundan bahsedilmektedir. “Biz, geçimlikleri hakkında kural dışına çıkıp taşkınlık yapmış nice şehir halkını helak ettik.”[3] Ayetin aslında geçen “batırat” kelimesi hakkında Rağıb şunları söylemiştir. Bu kelime, nimeti kötüye kullanmak, hakkına riayet etmeyi ihmal etmek ve uygun olmayan yerlerde harcamaktan kaynaklanan bir tür hastalık halidir.[4] Bu ayetin anlamına Türkçemizdeki “biri yer, biri bakar, kıyamet ondan kopar” özdeyişi çok uygun düşmektedir. Böylece bir toplumda tüketim işlerinin çok önemli bir mesele olduğu ortaya çıkmaktadır. Onun için İslam ekonomisinde üretimde mülkiyet, tüketimde ise şüyuiyet esastır. Bu demektedir ki, gelir dağılımındaki dengesizlikler, paylaşım ve tüketimdeki adaletsizlikler sosyal patlamalara sebep olur.

Bu esasları söyledikten sonra Arap ülkelerindeki hareketlere gelecek olursak bunların çok doğal olduğunu söylemeliyiz. Bir defa şu tespiti yapmamız gerekir ki, İslam ülkelerinin hiçbirisinde insana yakışır ve topluma yakışır bir özgürlük-hürriyet yoktur. Hâlbuki insan doğarken hür olarak, özgür olarak doğar. Fakat insanı dengeleyen yine insan olduğu için insan, insanı köle yapar. İslam hukukçuları bin seneden beri insanda asıl olan ve esas olan özelliğin, onun hür olduğu ve hürriyetine sahip olduğunu söylemişlerdir.[5] Oysa Fas, Cezayir, Mısır, Libya… ve Yemen gibi ülkelerde halkın hürriyetine sahip olduğunu söylemek mümkün değildir. Bu ülkeler, sahip oldukları idari yapı yüzünden sanki sömürge ve koloni ülkeleri gibi olmuşlardır. Yönetimde olan parti, aile ve kişiler yüzünden sanki yabancı düşman bir ülkenin buyruğu altında gibi yaşamaktadırlar.  Dini özgürlükleri, ekonomik özgürlükleri ellerinden alınmıştır ve despot, vurucu demir yumruklarla “sulta” tarafından yönetilmektedirler. Mesela Tunus’ta kadınlar başlarına bir örtü alma hakkından bile mahrum olup sokağa açık-çıplak olarak çıkmaya mahkûm edilmişlerdir. Din özgürlüğü derseniz o hiç yoktur. Zaten bu ülkelerdeki gösterilen pankartlara bakacak olursak onlarda “freedom” (özgürlük) yazıldığını görür, dillerden de “hurriyet” “hurriyet” kelimelerinin hep tekrar edildiğini duyarız ve duyuyoruz.

                   İkinci olarak da bugün sadece Arap ülkelerinde değil, tüm dünya toplumlarında görülen, hak, hukuk ve adalet eksikliği ve yokluğudur. Devletin asıl vazifesi hak ve hukuku gözetmek, yani adalet dağıtmak, herkesin yaşamasını temin ederek gelir dağılımında denge sağlamaktır. Hâlbuki çağdaş devletler, halklarına adalet uygulamakla beraber aynı zamanda zulüm yapmaktadırlar. Onun için eğer bir vatandaş veya birçok kimseler, aç olduğu için dilenmeye mecbur kalıyorlarsa bu devlet zalim bir devlettir. Çünkü adil bir devlette geliri olmayan vatandaşlara bütçeden maaş bağlanır. Eğer bir ülkede evleri olmadığı için gecelerini mezarlıklarda, parklarda veya sokaklarda geçiren kimseler varsa o ülkede zulüm vardır. Eğer bir ülkede devlet, şu veya bu alandaki memurlara bir sebep ve hikmete dayanmadan diğerlerinden daha çok maaş veriyorsa o devlet,  zalim bir devlettir. İmtihanı kazanamadın diye öğrenciyi eğitim ve öğrenimden mahrum etmek, onun en doğal hakkını elinden aldıkları için bu bir zulümdür. Malı ve parası olmadığı için vergi mükellefi olmadığı halde bir kişiden dolaylı olarak vergi almak zulümdür. Dini, inancı, dili, cinsiyeti, görüş ve kanaati ne olursa olsun vatandaşları arasında ayrımcılık yapan devlet zalim bir devlettir. Giyim kuşama, kılık ve kıyafete şekil vermek zulüm olduğu gibi, başları zor ile polis gücü ile veya dipçikle baskı ile açtıran veya örttüren devlet, zalim bir devlettir. Zulüm, hukukun dışına çıkmak, zalim de hukuk dışı muamele yapan kişi veya kurum demektir. Hukuk ise başkanların, liderlerin, ağaların ve paşaların istek ve arzuları değil, kişiliği olan bir yerleşim biriminde yaşayan insanların yaptıkları toplum sözleşmesinden ibarettir. Toplum demek, devlet demek de onu meydana getiren alanlardaki adalet ve dengeleri koruyan bir uzviyet demektir. Hukuk dengelerini ve adalet dengelerini koruyamayan toplumlar ve devletler dengesizleşir, dengeleri bozulur ve kargaşa ortaya çıkar. İşte bugün Arap ülkelerinde görülen ve olan da budur. Zulüm ve haksızlıklar doyma haline gelirse toplumda patlamalar meydana gelir. Arap ülkelerinde olanlara “sevre” yani ihtilal, isyan, ayaklanma ve başkaldırı diyorlar. Hayır, bu bakış açısı yanlıştır; bu bir dolmadan dolayı taşmadır, şişmeden dolayı patlamadır ve son derece de doğaldır ve normaldir. Zira zulüm abad olmaz; zulüm sonsuza kadar gitmez.

Arap ülkelerinde olan olaylar, domino etkisi yapıyor diye hiçbir kimseyi şaşırtmasın. Az önce de söylediğimiz gibi bunlar, son derece doğal ve normaldir. İnsanlar ve toplumlar birbirinden etkilenir, üzüm üzüme baka baka kararır, derler. İnsanlar birbirinden gelenek ve görenek alışverişinde bulunsunlar diye yerleşim alanlarında birim birim toplum toplum olarak yaşarlar. Bize göre dengelerini kurmuş, hiçbir alanda eksik ve aksaklık görülmeyen ve adalet dağıtan doğal bir toplum ve devlette dışarıdan gelen hiçbir etki, halkı harekete geçiremez ve orada ülke çapında olaylar meydana getiremez. Görülen bu domino etkisi gibi birbirini takip edene olaylar, hem iç dinamikler ve hem de dış dinamiklerden kaynaklanmaktadır. Burada BM, AB ve ABD nin etkisi ve katkısı tabii ki vardır ve olacaktır. Fakat bünyesi sağlam olan bir vücuda dışarıdan gelecek mikroplar asla zarar veremez. Arap ülkelerinde iç ve dış etki ve etkilenmeler birleşince bu olanlar olmuştur ve daha da olacaktır. Bu meydana gelen olayların içten kaynaklanma sebepleri açıkladığımız üzere baskılar, gelir ve adalet dağıtımındaki dengesizlikler olduğu gibi ayrıca dil, din ve kültür birliğine de dayanmaktadır.

         İnsan için dil, çok önemli bir araçtır. Çünkü dil, düşünceye, düşünce de hareket ve davranışlara siyasi, sosyal ve ekonomik olaylara zemin teşkil eder. Zaten aynı dili konuşanlar arasında bir bakıma kültür birliği var demektir. Aslında dil, aynı zamanda hayatın ve düşüncenin bir aynasıdır. Hayat değiştikçe düşünce, düşünce değiştikçe kültür, kültür değiştikçe de dil değişir. Tunus’ta siyasi düzene karşı başlayan bu hareketin bütün Arap dünyasına yayılması, adeta bir domino etkisi yapmasında dilin, kültürün ve yaşanan hayatın çok önemli katkısı vardır. Yerküresinin bir tarafında meydana gelen bir hareket, sallantı ve zelzele mekân yakınlığı dolayısıyla depremin sismik stresini komşu bölgelere de taşır. Yani domino taşlarının birbirini etkilediği gibi komşu yerleri ve toprakları da etkiler.  Aynı dili, aynı kültürü ve aynı hayatı yaşayanlar da birbirinden etkilenirler ve birinde başlayan bir hareket diğerlerine de yayılır. İşte Arap ülkelerinde olan da budur ve böyledir.

Söylendiği gibi Türkiye’nin de örnek olduğunu veya örnek alınacağını sanmıyorum. Zira bu ülkeler ile ülkemiz arasında aynı dine mensup olmamıza rağmen, dilimiz farklı olduğu için kültür farkı da vardır. Bunlar demokrasi istiyor, Tr de demokrasi ile yönetiliyor denilecek olursa, demokrasinin kitabı olmadığı için, demokrasi ile yönetilen ülkelerden hiçbirisinin diğerine benzemediği görülmektedir. Zaten her zaman Türkiye’nin kendine özgü şartları vardır, denilmiyor mu? Ayrıca demokrasi denilen şeyin Arap ülkeleri için çıkılması gereken bir basamak olduğu iddia edilse bile, hem Türkiye’nin hem de tüm dünyanın bizim gerçek demokrasi dediğimiz, bisikletin ön ve arka tekerleklerinde olduğu gibi, birey toplum, fert ve devlet dengelerini kurmuş gerçek demokrasiye ihtiyacı vardır. Çünkü demokrasi yapısının restoreye ihtiyacı olduğu da bir gerçektir.  

Netice olarak birey olsun, toplum olsun, fert olsun devlet olsun, doğal bir yapıya sahiptir. Bunların fiil ve işleri, hareket ve davranışları da doğal ve tabii olmalıdır. Diğer varlıklar için tabiatta nasıl doğal bir hayat varsa aynı şekilde birey ve toplum olarak yaşayan insan için de öyle doğal bir düzen ve doğal bir siyasi yapı vardır veya öyle olması gerekir. Ancak bugün Rönesans medeniyetinin dizayn ettiği toplum şekli ve siyasi yapı, bu doğallıktan uzaktır. Bu demokrasi binası hilalden daha çok haça benziyor. Mesela kuvvetler ayrılığı diye bir yalan olarak uydurdukları ve her üçünü de iktidardaki partinin tek elden yapıp yürüttüğü yasama, yürütme ve yargı teraneleri de bir teslis ve üçlemeden ibarettir. Toplumu yönetme işi, bilim ile fıtrata ters düşen değil, onunla uyum sağlayan hukuka dayanırsa o toplum, doğal bir idareye sahip demektir. Her doğal hareket, ilahidir ve her ilahi olan da zaten doğaldır. Aile gibi doğal bir uzviyet olan devleti ve toplumu koyan Allah’tır. Sadece Arap ülkeleri değil, dünyadaki tüm ülkeler, devlet yönetiminde doğalı yakalayabilirlerse kargaşa olmaz, halk hareketleri meydana gelmez, yöneticiler ve idareciler milletleri tarafından devrilmezler. Onun için bugün tüm insanlık âleminin, bu demokrasi yönetimlerinin eksik ve aksaklıklarını düzeltip tamamlama gibi bir görevi vardır. Biz bunu söylemekle kendi görevimizi yerine getirmiş kabul ediyoruz.      

---