”Egitim felsefesi; egitimle ilgili düsünce ve uygulamalari felsefi düsünce ölçüleri içersinde analiz ederek yorumlayan ve bu yorumlara uygun olarak egitimi yeniden sistemlestirmeye çalisan felsefi bir disiplindir.”

Daha genis anlamiyla egitim felsefesi; ”... tarihi, sosyal ve kültürel varlik problemlerini inceleyen, buradan elde ettigi bulgular araciligiyla insani özel çevre ve evrensel ölçülerle tanimlayan ve bu tanima uygun bir egitim anlayisi teklif eden bir bilgi alani”(2) seklinde tarif edilmektedir.

Bati düsüncesinde yer edinen ve insani, varligi, varolusu, hayati... kendi perspektifiyle tanimlayan felsefi görüsler, tabii olarak birer egitim anlayisina da kaynaklik etmistir.

Geçmiste oldugu gibi günümzde de tüm devletlerin, vatandaslarina yönelik bir egitim anlayisi, bir ”milli egitim” politikasi vardir. Bu milli egitim programlarina bakildiginda her devlet kendi çikarlari ve dogrulari istikametinde bir ”iyi vatandas” portresi çizmekte, geleceginin teminati olarak gördügü çocuklari ve gençleri bu ”iyi vatandas” tanimina göre egitmeye çalismaktadir.

Meseleye Islam nokta-i nazarindan bakildiginda neler söylenebilir? Acaba Islam’in insan anlayisi ve buna bagli olarak insan egitimine yükledigi anlam nedir? Islam’in egitim modeli hangi hususlari içermektedir?

Her konuda oldugu gibi uluhiyyet konusunda da en sahih bilgileri ve yegane dogru anlayisi Kur'an'i Kerim’de ve onu insanlara teblig eden Hz. Peygamber’in sünnetinde bulmak mümkündür.

diyen ve insanlara yaratilisin amaci, hayatin gayesi ve anlami konularinda hem en dogru bilgileri sunan hem de bunu en güzel sekliyle hayatinda gerçeklestiren Hz. Muhammed (s) , egitim anlayisi ve modeli itibariyla da bizler için nümune-i imtisal olmalidir.

Kalkis noktamiz Kur’an ve Sünnet’in rehberligi olursa sonuçta elde edebileceklerimiz de -insaallah- Allah’in rizasina uygun olacak, meselelerimiz arzu edilen surette çözüme kavusacaktir. Zaten islami egitimin amaci ”insan’in Allah’a yarasir, salih bir kul olmasi” seklinde ifade edilmektedir. Amaç Allah’in rizasi olunca, o amaca götürecek vasitalar da elbette Allah’in dini, bu dinin kitabi ve mübelligi olana Allah’in resulü olacaktir.

Egitimin felsefi boyutuna isaret etmeye çalistigimiz bu yaziyi yetkin bir ismin konuyla ilgili görüslerini kisaca degerlendirerek noktalamak istiyoruz.

Yine ona göre problemler, ”Islam dini ve onun pek önemli anahtar kavramlari ve esaslari konularindaki bilgi yetersizligi ve belirsizlikten kaynaklanmaktadir. Bu problemleri halletmenin yolu ise egitimden geçmektedir.

El-Attas’in egitim felsefesi, Islam metafizigi ve onun anahtar kavramlari üzerine bina edilmistir.

”Islam metafizigi yalniz bir gerçegi ve hakikati kabul eder ve tüm Islami degerler, nihai ölçüde yalniz bu gerçekle ilintilidir. Öyle ki birey olarak veya toplumun bir üyesi olarak Müslüman için degismeye, gelismeye, ilerlemeye ve mükemmellige yönelik tüm çabalar bu yegane gerçegi ortaya koyan ve bu biricik hakikati vurgulayan dünya görüsü tarafindan sekillendirilir.”

El-Attas’a göre Islami egitimin gerçek amaci ”iyi bir insan” yetistirmektir. Diger egitim sistemlerinde amaçlanan ”iyi bir vatandas” yahut ”iyi bir isçi” ideali ”iyi bir insan” idealini gerektirmezken; ”iyi bir insan” hedefi zorunlu olarak ”iyi bir vatandas” ve ”iyi bir isçi” ideallerini de bünyesinde barindirmaktadir.

Allah’i, Islam metafiziginin ve ona dayanan Islam dünya görüsünün merkezindeki anahtar kavram olarak belirleyen el-Attas, egitim felsefesini de bazi anahtar kavramlarla sekillendirmekte, tasarladigi egitim modelini sukavramlar üzerine bina etmektedir:

Bu kavramlardan birincisi bilgi arastirmasinin gayesi ve egitim olayiyla olan iliskisine, ikincisi bunun faaliyet alanina, üçüncüsü münderacata, dördüncüsü ikinci ve üçüncü için bir kritere, besincisi dördüncüyle ilgili olarak dagitim olayina, altincisi birden bese kadar olan kavramlar için gerkeli olan yönteme, yedincisi ise tüm bunlarin ifa biçimine atiftir.